Bij kleinverbruikers is de huidige Saldering regeling bij opwekken van elektriciteit een groot succes. Zonnepanelen verdienen zich zelf terug in 5 tot 10 jaar terwijl ze gemakkelijk 20 jaar mee kunnen gaan. Een hele goede investering dus. Zeker nu zonnepanelen steeds efficiënter en goedkoper worden.
De overheid heeft dit ook geconstateerd en gezocht naar een manier waarop beter gestuurd kan worden. Dit heeft geresulteerd in een nieuwe regeling, de Terugleversubsidie, die vanaf 2023 de Saldering regeling zal vervangen.
De huidige salderingsregeling
Bij de saldering regeling worden de energiebelastingen over de verbruikte hoeveelheid elektriciteit verrekend met die over de opgewekte hoeveelheid.
Behalve de kale stroomprijs bespaar je daarmee ook de veel hogere energie belastingen. Het elektriciteitsnet wordt op die manier kosteloos als buffer gebruikt. Energie die nu wordt opgewekt kan op een ander moment weer worden afgenomen zonder extra kosten.
Bufferfunctie elektriciteitsnet
Energie kan dus aan het elektriciteitsnet worden geleverd als deze niet nodig is en op elk gewenst moment weer ontrokken. Het is in de praktijk echter niet mogelijk om energie op grote schaal economisch verantwoord op te slaan. Elektriciteit moet worden verbruikt op het moment dat het wordt geproduceerd.
In het elektriciteitsnetwerk moet daarom de flexibiliteit zijn om overige opwek capaciteit af te stemmen op dit fluctuerende verbruik en teruglevering. Wordt er veel elektriciteit terug geleverd (bijv. bij veel zon) dan moeten conventionele energie centrales minder elektriciteit leveren. Andersom moet er extra capaciteit beschikbaar zijn als er weinig wordt terug geleverd.
Deze flexibiliteit is erg kostbaar omdat conventionele energiecentrales zijn ontworpen om een constante hoeveelheid elektriciteit op te wekken. Het op en afregelen is traag en gaat ten koste van de efficiëntie.
Subsidie niet flexibel
Het opgewekte vermogen door zonnepanelen is bij kleinverbruikers sinds 2011 door de gunstige salderings regeling explosief toegenomen. De kosten per vermeden hoeveelheid CO2 zijn echter hoog vergeleken met meer grootschaliger projecten. Daarnaast werkt de regeling verstorend voor de elektriciteitsmarkt. Consumenten worden niet geprikkeld om het verbruik te optimaliseren door op piek momenten minder elektriciteit te gebruiken. Een aan het net geleverde hoeveelheid energie kan immers op elk moment tegen dezelfde vergoeding weer worden opgenomen.
Een ander groot nadeel is dat de subsidie niet flexibel is. De prijs van zonnepanelen daalt terwijl de opbrengst stijgt en ook de energiebelasting hoger wordt. De saldering regeling wordt daarmee steeds voordeliger voor consumenten en duurder voor de overheid.
Saldering regeling te duur
De overheid is van mening dat het op deze manier inzetten van subsidies niet effectief en te duur is. Er is daarom gezocht naar een nieuwe regeling die beter is af te regelen op de ontwikkelingen.
De oplossing werd gevonden in een nieuwe regeling die ingaat vanaf 2023. Met deze regeling vergoedt de energieleverancier de kale energieprijs zonder belastingen voor aan het elektriciteitsnet geleverde elektriciteit. Daar bovenop betaald de overheid per kWh elektriciteit een jaarlijks vast te stellen vergoeding, de Terugleversubsidie.
De Terugleversubsidie
De subsidie wordt verstrekt op het deel van de opgewekte elektriciteit waarbij het net als buffer wordt gebruikt. Het deel dat direct zelf wordt gebruikt blijft normaal volledig gesaldeerd worden. Het is technisch ook niet mogelijk om het direct verbruikte hoeveelheid te meten met de elektriciteits meter. De meter meet immers alleen de energie die vanuit het net komt of die naar het net gaat.
Neem je op een later moment weer meer elektriciteit af dan je terug levert dan betaal je daarover de volledige energie belasting. Doordat de terugleversubsidie lager is dan de energie belasting betaal je dus extra voor de elektriciteit die je opwekt maar niet direct gebruikt. Je zou dus kunnen zeggen dat je betaald voor de buffer functie van het elektriciteitsnetwerk.
Terug verdientijd naar 7 jaar
Met de terugleversubsidie regeling krijgt de overheid de mogelijkheid om te sturen door het aanpassen van het subsidiebedrag. Met de huidige saldering regeling is dit niet mogelijk. Doordat zonnepanelen steeds efficiënter en goedkoper worden en de energiebelasting hoger wordt de terug verdientijd bij de salderingsregeling steeds korter.
De insteek voor de Terugleversubsidie is dat zonnepanelen zichzelf in ca. 7 jaar moeten kunnen terug verdienen. Als in de toekomst zonnepanelen goedkoper worden en-/of de opbrengst toeneemt, zal de subsidie omlaag gaan.
Subsidie lager in loop van tijd
Doordat de zonnepanelen continue goedkoper worden en meer energie opbrengen is het aannemelijk dat de subsidie over de tijd steeds lager zal worden. Bij het besluit of zonnepanelen voordelig zijn in jou situatie moet je er dus rekening mee houden dat de subsidie geleidelijk zal dalen. Een terug verdientijd van 7 jaar in het eerste jaar zal dan in de loop van de tijd wel eens veel langer kunnen worden.
Hoe groot de invloed van de nieuwe regeling is hangt af van het deel van de elektriciteit wat wordt opgewekt en niet direct gebruikt. Te verwachten is dan ook dat het met name negatief zal uitpakken voor mensen die overdag, wanneer de meeste zonne-energie wordt opgewekt, niet thuis zijn.
De Slimme Energiemeter
Om de Terugleversubsidie goed te kunnen toepassen is de slimme energiemeter nodig. Deze heeft voor verbruik en terug levering gescheiden telwerken. Er kan dus altijd precies worden nagegaan hoeveel elektriciteit er aan het net is geleverd en op een later tijdstip daar weer aan is onttrokken.
De Terugleversubsidie kan dan ook prima worden verrekend voor huishoudens met een slimme meter. Bij conventionele energie meters loopt de meter terug als meer elektriciteit wordt opgewekt dan gebruikt. Zodra er weer meer gebruikt wordt dan opgewekt gaat de meter weer oplopen. Een conventionele meter saldeert dan ook automatisch. Het is niet na te gaan hoeveel elektriciteit er in het net is geleverd en op later moment weer uitgehaald. De Terugleversubsie zal voor die situaties dus niet kunnen werken.
Dit is ook de reden waarom veel mensen hun conventionele meter niet willen laten vervangen door een slimme meter. Het plaatsen van een slimme meter is op dit moment nog niet verplicht. Dit zal een ongelijke situatie tussen consumenten met en zonder slimme meter veroorzaken. Met het oog op deze nieuwe subsidieregeling wordt onderzocht of het plaatsen van een slimme meter verplicht te stellen is. Waarschijnlijk zal dit in elk geval gebeuren voor mensen die gebruik willen maken van deze Terugleversubsidie.